ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ. Από το Blogger.
RSS

Πώς μπορεί η Περιφέρεια να δράσει σχετικά με τις επικίνδυνες κοίτες των υπογειοποιημένων ρεμάτων της Αθήνας; (εικόνες-ντοκουμέντα)

TΕΧΝΙΚH ΑΝAΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣIΑΣΗ ΔΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜAΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΒAΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΟYΝ ΚΑΙ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΘΟYΝ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΥΝ ΣΤΟ ΑΜΕΣΟ ΜΕΛΛΟΝ.

 (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ)

Μέρος του υδρογραφικού δικτύου του λεκανοπεδίου (κόκκινο: καλυμμένες κοίτες)

Τα ρέματα του λεκανοπεδίου της Αθήνας καλύπτονται σταδιακά από το 1840 μέχρι σήμερα.  Ιδιαίτερα οι κοίτες που εγκιβωτίστηκαν από τον 19ο αιώνα μέχρι και τις δεκαετίες 1960-70 παρουσιάζουν σε αρκετές θέσεις προβλήματα και βλάβες (εισροές ακαθάρτων, φθορές, αστοχίες, εμφράξεις), που είτε είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον είτε επηρεάζουν τις ομαλές συνθήκες ροής των αγωγών. Δεδομένου του σημαντικότατου ρόλου που κατέχει το δίκτυο των καλυμμένων ρεμάτων του λεκανοπεδίου στην αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών που ανήκουν στις αντίστοιχες υδρολογικές λεκάνες, η διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης των δυσπρόσιτων και αθέατων υπόγειων τμημάτων και η καταγραφή των τύπων και των διαστάσεων των διατομών τους, οπωσδήποτε έχει προληπτικό χαρακτήρα που σχετίζεται με την αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων. Με βάση τις εικόνες που έχουν καταγραφεί σε έργα που εκτελέστηκαν μέσα σε καλυμμένες κοίτες ρεμάτων, κατά την τελευταία δεκαετία, τα προβληματικά σημεία είναι αρκετά και χρήζουν καταγραφής. Η καταγραφή αυτή σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος και  με την αποτροπή κινδύνων που μπορεί να προκληθούν από οποιαδήποτε δυσλειτουργία των υπόγειων αγωγών κατά τη διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων, αλλά και από ενδεχόμενες τοπικές αστοχίες των παλαιών δομικών στοιχείων που ενδέχεται να προκαλέσουν καθίζηση στην επιφάνεια, όπως η κοίτη του Ιλισού στον Ταύρο που παραμένει κατεστραμμένη και επικίνδυνη από το 2018, και μετά από κάθε καταιγίδα φθείρεται περισσότερο.

Επικίνδυνο νεροφάγωμα και αστοχία πλευρικού τοιχίου στην κοίτη του Ιλισού (Ταύρος)


Μπορεί η Περιφέρεια να δράσει σχετικά με τις επικίνδυνες κοίτες των υπογειοποιημένων ρεμάτων της Αθήνας; Η απάντηση είναι ναι, καθώς δεν έχει οργανωθεί μέχρι σήμερα κάποιο εκτεταμένο πρόγραμμα αυτοψιών που να καλύπτει όλες (ή έστω τις σημαντικότερες και τις πιο επικίνδυνες) παλαιές, υπόγειες κοίτες ρεμάτων που πολλοί γνωρίζουμε αλλά δεν βλέπουμε, καθώς βρίσκονται κάτω από κεντρικούς δρόμους, όπως ο Ιλισός, τμήματα του Ποδονίφτη και του Κηφισού, ο Κυκλοβόρος κ.ά.

Ιλισός, κάτω από τις ράγες κυκλοφορίας του τραμ (Λεωφόρος Καλλιρρόης). Τα τεμάχια αποξήλωσης της κοιτόστρωσης παρασύρονται από την ορμητική παροχή του χειμάρρου, επιδεινώνοντας τις υπάρχουσες φθορές.

Η Περιφέρεια Αττικής μπορεί να καταγράψει τις σημαντικές φθορές των δομικών στοιχείων και τα διάφορα προβλήματα που κατά καιρούς εντοπίζονται κατά τη διάρκεια αυτοψιών ειδικών επιστημόνων μέσα στις αθέατες, υπογειοποιημένες κοίτες των ρεμάτων του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Στη συνέχεια, κατόπιν μελέτης, μπορεί να κριθεί ποια από τα προβληματικά σημεία χρήζουν επεμβάσεων-επισκευών. Σημάδια παλαιότητας και προβλημάτων λόγω φθορών έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς, τόσο στον Ιλισό όπου είτε βγήκαν μόνα τους στο φως (καθίζηση πάρκινγκ Ταύρου το 2018) είτε δημοσιοποιήθηκαν αναγκαστικά (διακοπή κυκλοφορίας τραμ από Νέο Κόσμο ως Σύνταγμα το διάστημα 2018-2020), όσο και σε άλλες υπόγειες κοίτες, όπως αυτή του Ποδονίφτη στη Νέα Ιωνία (επάνω της βρίσκεται η Λεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως), όπου απλά δεν έτυχε να συμβεί κάτι μέχρι σήμερα. 

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ (18 Οκτωβρίου 2018), όπου καταγράφονται τα αποτελέσματα αυτοψιών της Urban Speleo Engineering για την ΕΥΔΑΠ, στην υπόγεια κοίτη του Ιλισού. 

Σημαντική φθορά (νεροφάγωμα) στην κοιτόστρωση του Ποδονίφτη στη Φιλοθέη

Εκτός όμως της επικινδυνότητας λόγω των φθαρμένων παλαιών δομικών στοιχείων που στηρίζουν οδούς μεγάλης κυκλοφορίας ή σιδηροδρομικές γραμμές (π.χ οι γραμμές του ΗΣΑΠ περνούν πάνω από τον Ποδονίφτη στα Πευκάκια), και δημιουργούν αμφιβολίες για τη στατική επάρκεια κατασκευών ηλικίας από 50 έως και 150 ετών (π.χ. κοίτη Κυκλοβόρου επάνω στην οποία βρίσκεται τμήμα της Λεωφόρου Αθηνών), όπου κινούνται χιλιάδες πολίτες καθημερινά χωρίς να το γνωρίζουν, τίθενται δύο ακόμα σημαντικά ζητήματα: αυτό της αντιπλημμυρικής προστασίας, καθώς οι φθαρμένες κοίτες είναι αδύνατο να λειτουργήσουν κανονικά σε ακραία πλημμυρικά φαινόμενα (που παρασέρνουν ογκώδη χαλάσματα, όπως τεράστια τεμάχια από μπετόν που έχουν αποξηλωθεί σε νεροφαγώματα του πυθμένα), και αυτό της περιβαλλοντικής ρύπανσης από παροχές ακαθάρτων που - είτε νόμιμα είτε παράνομα- καταλήγουν στις υπογειοποιημένες κοίτες. Οι περιπτώσεις αυτές, μπορούν επίσης να καταγραφούν (τουλάχιστον όσες είναι άγνωστες ή βρίσκονται σε αμφίβολη κατάσταση), ώστε να προκύψουν τρόποι αντιμετώπισης στο άμεσο μέλλον.

Φθορές (θραύση κοιτόστρωσης), καθαιρέσεις δομικών στοιχείων φέροντος οργανισμού και ογκώδη φερτά τεμάχια κατεστραμμένου σκυροδέματος στην κλειστή κοίτη του Ποδονίφτη, κάτω από τη Λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως (Νέα Ιωνία).

Φθορές (νεροφαγώματα) και ογκώδη φερτά τεμάχια κατεστραμμένου σκυροδέματος στην κλειστή κοίτη του Κηφισού, μετά τη συμβολή του Ποδονίφτη, κάτω από τον οδικό άξονα του αυτοκινητόδρομου Αθηνών Θεσσαλονίκης (Άνω Πατήσια-Τρεις Γέφυρες).

Μέσω του Ιλισού, για παράδειγμα, μεγάλες ποσότητες λυμάτων διακινούνται καθημερινά προς τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό (καταλήγει στην Ψυτάλλεια), αλλά τι συμβαίνει όταν η παροχή βροχής, ανακατεμμένη με τα ακάθαρτα, υπερχειλίζει προς το Φάληρο; Ότι συμβαίνει και στον Ποδονίφτη, όπου π.χ. η κοίτη του κλειστού ρέματος της Πεύκης (παλαιότερα Μαγκουφάνα), ή λιγότερο της Λαμπρινής, διοχετεύει καθημερινά ποσότητες ακαθάρτων στην κεντρική κοίτη που καταλήγει στον Κηφισό (ο Ποδονίφτης συμβάλλει στον Κηφισό κάτω από τη Λεωφόρο Κηφισού, στο ύψος της οδού Κ. Καβάφη, στα Άνω Πατήσια). Το ίδιο συμβαίνει και στον Κυκλοβόρο, όπου μέρος της πολύ μεγάλης παροχής ακαθάρτων του παλαιωμένου παντορροϊκού δικτύου του κέντρου, που κατασκευάστηκε μεταξύ 1840 και 1880 πάνω σε κλάδους του ίδιου ρέματος, καταλήγει στον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό (μέσω άγνωστης κατασκευής, χωρίς υπερχειλιστή), και τα υπόλοιπα εκτρέπονται μέσω του ρέματος Προφήτη Δανιήλ προς τον ίδιο αγωγό, τις ημέρες που δεν βρέχει. Σε περίπτωση βροχής, τα όμβρια μαζί με τα ακάθαρτα, υπερχειλίζοντας στη θέση της εκτροπής, καταλήγουν στον Κηφισό, κι από εκεί στον Φαληρικό όρμο, όπως και στις υπόλοιπες αντίστοιχες περιπτώσεις. 

Κανάλι υπερχείλισης της συστηματικής (καθημερινής) παροχής του Κυκλοβόρου προς τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό, στο ρέμα του Προφήτη Δανιήλ (ύψος Λεωφόρου Αθηνών).

Εκτροπή της μικτής παροχής (όμβρια και ακάθαρτα) του Κυκλοβόρου προς τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό στο ύψος της Λ. Αθηνών (ρέμα Προφήτη Δανιήλ).


Κανάλι υπερχείλισης της συστηματικής (καθημερινής) παροχής του Ιλισού προς τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό (ύψος Λεωφόρου Χαμοστέρνας).

Εκτροπή της μικτής παροχής (όμβρια και ακάθαρτα) του Ιλισού προς τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό στο ύψος της Χαμοστέρνας.


Συστηματικές, μόνιμες (καθημερινές) εισροές ακαθάρτων στον Ποδονίφτη (από το ρέμα Μαγκουφάνας και άλλους παράπλευρους, μικρότερους αγωγούς), όπου δεν υπάρχει υπερχείλιση της καθημερινής μικτής παροχής προς τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό.

Σχετικά με όλες τις παραπάνω επικίνδυνες περιπτώσεις, έχει ήδη κατατεθεί πρόταση έργου στην Περιφέρεια Αττικής από το εξειδικευμένο τεχνικό γραφείο Urban Speleo Engineering, που αναμένει αποδοχής-συζήτησης, για να προγραμματιστούν δράσεις που θα συμβάλλουν ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργούν τα μεγάλα αφανή ρέματα της πρωτεύουσας, τόσο στην εξασφάλιση των υποδομών, όσο και στην αντιπλημμυρική προστασία και την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο ΤΟΙΧΟΣ ΤΗΣ ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗΣ
Tο ρέμα της Πικροδάφνης πηγάζει από τον Υμηττό, στην περιοχή Ζωοδόχου Πηγής Βύρωνα, και δεν έχει μόνιμη ροή (δεν έχει τρεχούμενο νερό τις ημέρες που δεν βρέχει). Η αυθαίρετη κατασκευή που βρισκόταν στην περιοχή του Β΄ Γηπέδου Ηλιούπολης και έφραζε την είσοδο προς την υπογειοποιημένη κοίτη στο νερό της βροχής, γκρεμίστηκε τον Απρίλιο του 2019, έπειτα από πιέσεις ομάδων πολιτών και συλλόγων (Κίνηση Πολιτών Ηλιούπολης, Ροή κ.ά.) προς την Περιφέρεια (φωτογραφίες). Για την ιστορία, ο αυθαίρετος τοίχος είχε εντοπιστεί αρχικά, τον Νοέμβριο του 2012, από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ Παναγιώτη Δευτεραίο και Αλέξανδρο Γλαράκη, οι οποίοι δημοσίευσαν το "εύρημα" στο ομώνυμο ιστολόγιο (Ιούνιος 2013), χωρίς όμως να δοθεί τότε ιδιαίτερη σημασία.

Ο αυθαίρετος τοίχος γκρεμίστηκε, με αποτέλεσμα να αποσυμφορηθούν από πλημμυρικά φαινόμενα οι περιοχές της Ηλιούπολης εκατέρωθεν των οδών Πατριάρχου Γρηγορίου και Ηρακλέους, κάτω από τις οποίες διέρχεται η υπογειοποιημένη κοίτη.

Ο τοίχος από το εσωτερικό της υπόγειας κοίτης, όπως εντοπίστηκε το 2012.

Το ίδιο σημείο σήμερα, 10 χρόνια μετά (2022), χωρίς το αυθαίρετο σφράγισμα.

2ος τοίχος, σε παράπλευρο αγωγό της Πικροδάφνης ο οποίος παραλαμβάνει όμβρια από την οδό Νεύτωνος (Ηλιούπολη-πρόποδες Υμηττού). Ο τοίχος βρίσκεται κάτω από τη διασταύρωση των οδών Α. Παπανδρέου και Ισαύρων και αποτελεί τεχνικό έργο συμβολής-αναμονής αγωγού που θα κατασκευαστεί μελλοντικά στην οδό Ισαύρων, ο οποίος θα παραλαμβάνει τις πλημμυρικές απορροές του ρέματος του Καρέα.

Σχέδιο του ίδιου σημείου από σχετική τεχνική μελέτη, που απεικονίζει την υφιστάμενη κατάσταση ως έχει. Ωστόσο, στη σφράγιση της αναμονής δεν φαίνεται να έχει προβλεφθεί λύση για την προσωρινή εισροή των υδάτων του ρέματος Καρέα (οδός Ισαύρων).


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΩΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ
(επιλογή από το αρχείο της Urban Speleo Engineering)

Σημαντική φθορά (νεροφάγωμα) στην κοιτόστρωση του Ιλισού κάτω από τη Λεωφόρο Καλλιρρόης, που ενδέχεται να αποδυναμώνει τη θεμελίωση του μεσαίου τοιχίου στήριξης της πλάκας οροφής, επί της οποίας εδράζεται η λεωφόρος και οι ράγες κυκλοφορίας του τραμ.

Κατασκευαστική ατέλεια (κακοτεχνία) και φθορά της κοιτόστρωσης (νεροφάγωμα) στο υπόγειο τμήμα του κλάδου Καισαριανής του Ιλισού, που "στηρίζει" (διέρχεται κάτω από) τη Λεωφόρο Αλίμου-Κατεχάκη.

Συστηματική (καθημερινή) παροχή ακαθάρτων στον κλάδο Καισαριανής του Ιλισού. 


Αστοχία τμήματος του ηλεκτρονικού συστήματος ινών παρακολούθησης δομικών παραμορφώσεων-μετακινήσεων που τοποθετήθηκε στο κάτω μέρος της πλάκας κάλυψης του Ιλισού (πάνω στην οποία βρίσκονται οι ράγες του τραμ) τον Αύγουστο του 2020, για τη ΣΤΑΣΥ ΑΕ, από εξειδικευμένο συνεργείο, υπό την ασφαλή συνοδεία της Urban Speleo Engineering. Μετά τα (καθησυχαστικά) δεδομένα του ηλεκτρονικού συστήματος, ξεκίνησε ξανά η λειτουργία του τραμ (τέλη του 2020). Η συγκεκριμένη αστοχία κατεγράφη τυχαία από την Urban Speleo Engineering στις 31/1/2021, οπότε και ενημερώθηκε η εταιρεία τοποθέτησης. Ωστόσο, σε επίσης τυχαία αυτοψία (Urban Speleo Engineering) στις 28/6/2022, δεν παρατηρήθηκε καμία σχετική επέμβαση-επιδιόρθωση.

Γέφυρα της οδού Σίνα, στο ανοικτό τμήμα του ρέματος Αμαρουσίου (διέρχονται οχήματα), η οποία στηρίζεται “στον αέρα”, λόγω φθοράς του φυσικού εδαφικού υποβάθρου επί του οποίου έχει θεμελιωθεί.

Κοίτη Ποδονίφτη, πριν τη συμβολή με το ρέμα Γιαμπουρλά: μεγάλο νεροφάγωμα που ενδέχεται να αποδυναμώνει τη θεμελίωση της μεγάλης γέφυρας της οδού Παπαναστασίου, στη Νέα Φιλαδέλφεια (διέρχονται οχήματα).

Φθορά της κοιτόστρωσης (νεροφάγωμα) μετά τη συμβολή του ρέματος Γιαμπουρλά προς την κεντρική κοίτη του Ποδονίφτη, οδός Επικλέους, Νέα Φιλαδέλφεια.

Φθορά της κοιτόστρωσης και αποκάλυψη των εγκάρσιων ράβδων οπλισμού, οι οποίες είναι άμεσα εκτεθειμένες στο νερό και σε καταπόνηση από φερτά υλικά, στην κεντρική υπόγεια κοίτη της ρεματιάς Χαλανδρίου.

Φθορά της κοιτόστρωσης (νεροφάγωμα) στη συμβολή του ρέματος Αμαρουσίου προς την κεντρική κοίτη του Ποδονίφτη, στη συμβολή των οδών Δοϊράνης και Ελληνικού Στρατού (Φιλοθέη).

Πλευρική διάτρηση τοιχώματος φέροντος οργανισμού της υπόγειας κοίτης του ρέματος Αμαρουσίου, για τη σύνδεση εγκάρσιου (ορθογωνικού) αγωγού.

Πλευρική διάτρηση τοιχώματος φέροντος οργανισμού της υπόγειας κοίτης του ρέματος Χαλανδρίου, για τη σύνδεση εγκάρσιου (ωοειδούς) αγωγού (και περιστασιακή διοχέτευση ακαθάρτων).

Πλευρική διάτρηση τοιχώματος φέροντος οργανισμού της υπόγειας κοίτης του ρέματος Χαλανδρίου, για τη σύνδεση εγκάρσιου (σκουφοειδούς) αγωγού (και περιστασιακή διοχέτευση ακαθάρτων).

Πλευρική διάτρηση τοιχώματος φέροντος οργανισμού του σκουφοειδούς αγωγού του κλάδου Ζωγράφου του Ιλισού, για την εγκάρσια σύνδεση μικρού κυκλικού αγωγού.

Πλευρική διάτρηση τοιχώματος φέροντος οργανισμού της υπόγειας κοίτης του ρέματος Πικροδάφνης, για την εγκάρσια σύνδεση μικρού κυκλικού αγωγού. 

Μικρή γέφυρα στο ανοικτό τμήμα του ρέματος Πικροδάφνης (Άγιος Δημήτριος), η οποία στηρίζεται πλημμελώς, λόγω φθοράς του φυσικού εδαφικού υποβάθρου επί του οποίου έχει θεμελιωθεί. Το μεσαίο υποστύλωμα και η πλάκα έχουν μετακινηθεί (έχουν πάρει κλίση), ενώ από επάνω διέρχονται δίτροχα (μηχανάκια) με μεγάλη συχνότητα.

Επιφανειακές βλάβες από ενανθράκωση του σκυροδέματος λόγω υγρασίας (οξείδωση και αποφλοίωση επικάλυψης του κύριου και δευτερεύοντα οπλισμού), στην κεντρική κοίτη του Ποδονίφτη (Λεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως).

Επιφανειακές βλάβες από ενανθράκωση του σκυροδέματος λόγω υγρασίας (οξείδωση και αποφλοίωση επικάλυψης του κύριου και δευτερεύοντα οπλισμού), στην κεντρική κοίτη του Ιλισού (Λεωφόρος Καλλιρρόης)

Βλάβες (θραύση-αστοχία) στοιχείων οπλισμένου σκυροδέματος, καθώς και επιφανειακές βλάβες από ενανθράκωση του σκυροδέματος λόγω υγρασίας (οξείδωση και αποφλοίωση επικάλυψης του κύριου και δευτερεύοντα οπλισμού), στον κλάδο Σωτηρίας του Ιλισού (ύψος Λεωφόρου Κατεχάκη).

 Πολλαπλή αστοχία σκυροδέματος (καμπτικές ρωγμές) των δοκών κάλυψης του κλάδου Παπάγου του Ιλισού, στις οποίες στηρίζεται το υπερκείμενο οδόστρωμα της οδού Πίνδου.

Αποφλοίωση επικάλυψης σκυροδέματος από διάβρωση οπλισμών των δοκών στήριξης της πλάκας ανωδομής του τμήματος του Κυκλοβόρου που στηρίζει άμεσα το οδόστρωμα της Λεωφόρου Αθηνών.

Υπόγεια γαλαρία του Κυκλοβόρου (19ου αιώνα), άνωθεν και κατά μήκος της οποίας διέρχεται η Λεωφόρος Αθηνών. Υπάρχει άμεση ανάγκη καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης της –χωρίς υπερχειλιστή– διασταύρωσης του Κυκλοβόρου με τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό (Λεωφόρος Κωνσταντινουπόλεως)

Μικρή γέφυρα αμφιβόλου (φαινομενικά κακής) κατάστασης στην ανοικτή κοίτη του ρέματος Προφήτη Δανιήλ (περιοχή Ταύρου), από την οποία οριακά διέρχονται καθημερινά βαρέα οχήματα (νταλίκες) που εργάζονται εντός της βιομηχανικής ζώνης.   

Ενδεικτική υφιστάμενη κατάσταση στην υπόγεια κοίτη του ρέματος Προφήτη Δανιήλ: συμβολή Κυκλοβόρου και άλλων μεγάλων αγωγών (όμβρια Ακαδημίας Πλάτωνος, υπερχειλιστές Κεντρικού Αποχετευτικού Αγωγού), και η εκτροπή του Κυκλοβόρου (ύψος Λεωφόρου Αθηνών).



ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ"
(Ιούλιος-Αύγουστος 2018, Μάιος-Ιούνιος 2019)

















  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου