«…Μπορεί να υπάρχουν δίκτυα από χιλιόμετρα αρχαίων
υπογείων στοών κάτω από την Αθήνα...;»
Οι
υπόγειες στοές των αρχαίων υδραγωγείων της Αθήνας κάποτε μετέφεραν το νερό από
τις πηγές του, μέχρι το κέντρο της πόλης. Οι περισσότερες από αυτές σήμερα
είναι ανενεργές και ξεχασμένες στη λήθη μέσα στα έγκατα του αθηναϊκού
υπεδάφους, χωρίς πρόσβαση από την επιφάνεια, και συνήθως εμφανίζονται απρόσμενα
σε κάποιο υπόγειο τεχνικό έργο, όπως το μετρό. Ελάχιστες είναι προσβάσιμες,
αλλά δε συνεχίζουν παρά για λίγα μόνο μέτρα. Άλλες, αποκλεισμένες, δε
γνωρίζουμε τι διαδρομές μπορεί να ακολουθούν, ενώ μεμονωμένες είναι οι
περιπτώσεις που οι αρχαίες σήραγγες μεταφέρουν νερό μέχρι και σήμερα! Χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι το υδραγωγείο του Υμηττού (4ος αι. π.Χ., διαδέχτηκε
το Πεισιστράτειο), το νερό του οποίου τροφοδοτεί τον Εθνικό Κήπο, ακολουθώντας
περίπου τη διεύθυνση της πορείας του ποταμού Ιλισού.
Ένα
άλλο παράδειγμα, το ρωμαϊκό Αδριάνειο υδραγωγείο, αποτελεί σήμερα τη μοναδική περίπτωση
πλήρους καταγεγραμμένης αρχαίας αθηναϊκής σήραγγας με έκταση και χαρακτήρα δικτύου.
Σφραγισμένα πηγάδια κατά μήκος της διαδρομής, κατεβαίνουν στο τούνελ που από τους
πρόποδες της Πάρνηθας αλλά και της Πεντέλης, διανύει περίπου 25 χιλιόμετρα
μέχρι την Αθήνα. Η υπόγεια σήραγγά του
λειτουργεί ακόμη μεταφέροντας νερό, 1873 χρόνια μετά την κατασκευή του!
Η ΕΥΔΑΠ σκοπεύει να
εξερευνήσει το Αδριάνειο στο σύνολό του και να καταγράψει την υφιστάμενη
εσωτερική κατάστασή του, πραγματοποιώντας φωτογράφηση και βιντεοσκόπηση του
εσωτερικού του, ώστε να εκτιμηθεί η σημερινή παροχετευτικότητά του και να
αξιολογηθεί η ποιότητα του νερού που μεταφέρει. Τελικός στόχος είναι να
εξεταστεί η δυνατότητα άρδευσης δημόσιων εκτάσεων από αυτό το νερό, ώστε να πάψει
να πηγαίνει πλέον χαμένο! Η αρχή αυτής της προσπάθειας έγινε το 1999 με το
παράδειγμα του Δήμου Μεταμόρφωσης.
Συνολική εξερεύνηση
και τοπογράφηση των στοών και των πηγαδιών του υδραγωγείου, είχε
πραγματοποιηθεί στις αρχές του περασμένου αιώνα από την ΟΥΛΕΝ, όταν το
Αδριάνειο επισκευάστηκε και λειτούργησε για τελευταία φορά. Σήμερα, το
εγχείρημα αυτό πρόκειται να πραγματοποιηθεί ξανά, εξυπηρετώντας τους σκοπούς
της ΕΥΔΑΠ, αλλά και τις ανάγκες μιας προσωπικής επιστημονικής διατριβής (Ph.D) στο ΕΜΠ, με αντικείμενο την αποτύπωση και
αναπαράσταση λειτουργίας αρχαίων υπόγειων υδραγωγείων της Αττικής.
Βρισκόμαστε λοιπόν προ
των πυλών μιας μεγάλης και άκρως ενδιαφέρουσας υπόγειας εξερεύνησης, που
αναμένεται προσεχώς! Προς το παρόν όμως, ας ανακαλύψουμε τα ίχνη της αρχαίας υπόγειας στοάς μέσα και έξω από την πόλη.
Αναρτήσεις
