.JPG)
Αναρτήσεις
Τα σκοτεινότερα σημεία της Αθήνας, βρίσκονται στα πιο πολυσύχναστα περάσματα, αλλά κανένας δεν τα “βλέπει”...
Ο λόφος Δεξαμενής ή Κοίλης βρίσκεται στα Άνω Πετράλωνα, στη διασταύρωση των οδών Κοίλης και Καλλιρόης, κάτω από την οποία ρέει υπογείως ο Ιλισός, που περνούσε κάποτε μπροστά από το λόφο. Μάλιστα σε περιόδους πολιορκίας παλαιότερων εποχών, κατέβαιναν και έπαιρναν το νερό από το ρέμα, που τότε το ονόμαζαν «της Καλλιρόης».
Κατά τον 19ο αιώνα, ονομαζόταν «Λόφος Φιλάρετου», λόγω του ιδιοκτήτη Δημήτριου Φιλάρετου. Το 1928, όταν η εταιρεία ΟΥΛΕΝ πέτυχε αναγκαστική απαλλοτρίωση περίπου δύο στρεμμάτων προκειμένου να δημιουργήσει δεξαμενή για την ύδρευση της Καλλιθέας, καθιερώθηκε η ονομασία «Δεξαμενή».
Αργότερα χρησιμοποιήθηκε γενικότερα το τοπωνύμιο «Σπηλιά», ή πιο συγκεκριμένα «Σπηλιά Πολέμου» και «Σπηλιά Δοντά», ονομασίες που απαντώνται και σε επίσημα συμβόλαια. Τα τοπωνύμια «Πολέμου» και «Δοντά» φαίνεται πως αντιστοιχούσαν στις δύο «αιματοβαφείς» σπηλιές της περιοχής, όπως τις αποκαλούσαν οι εφημερίδες, και όχι άδικα. Η πρώτη ονομάζεται έτσι, επειδή χρησιμοποιήθηκε από τους Αθηναίους κατά την επανάσταση του ’21, ενώ η χρήση του επωνύμου της ιστορικής αθηναϊκής οικογένειας Δοντά στη δεύτερη, πιθανώς να σχετίζεται με ιδιοκτησία της ή με έρευνες στην περιοχή. Γιατί όμως «αιματοβαφείς»;
Σήμερα υπάρχει μια υποτυπώδης περίφραξη, που «προφυλάσσει» έναν υπόγειο
χώρο με τρία λαξευμένα στο βράχο δωμάτια, και στα δεξιά της εισόδου, εξωτερικά,
δύο ορθογωνικές εσοχές ψηλά στο βράχο.
Μπαίνοντας στην υπόσκαφη κατασκευή, που διέθετε δίρριχτη έντεχνα κατασκευασμένη σμιλευτή στέγη, βρισκόμαστε σε έναν προθάλαμο.
Αριστερά υπάρχει ένα δωμάτιο με υπολείμματα κατοίκησης αστέγων (θα το δούμε παρακάτω).
Ευθεία μπροστά ανεβαίνουμε τέσσερα σκαλοπάτια που μας οδηγούν σε έναν ταφικό θάλαμο, στο δάπεδο του οποίου διακρίνουμε ίχνη αρχαίων τάφων.
Όλα είναι έντεχνα κατασκευασμένα, κάτι που μαρτυράει ότι οι τάφοι ανήκαν σε σημαντικά πρόσωπα. Η τοπική
παράδοση συμφωνεί, υποστηρίζοντας ότι ήταν τάφοι Πετραλώνιων Βασιλισσών που
έζησαν πριν την ιστορική εποχή. Κατά μιαν άλλη άποψη, στις αίθουσες αυτές
περιέχεται και ο τάφος του Κίμωνα. Καμία όμως από τις παραπάνω απόψεις δεν
επιβεβαιώνεται επισήμως. Θεωρείται ότι είναι το «Σπήλαιο Δοντά», που ίσως
χρησιμοποιήθηκε από κάποιο αρχαίο πολιτισμό... Η Σπηλιά Δοντά όμως, όπως και η
Σπηλιά του Πολέμου, βρισκόταν στη συμβολή των οδών Τρώων, Ρούμελης και
Αγνάντων, πλάι στο λόφο…
Βγαίνοντας ξανά στον προθάλαμο...
Χτιστή διαμόρφωση της εισόδου
Πάνω η είσοδος, και κάτω το εσωτερικό του θαλάμου που συναντάμε μπαίνοντας αριστερά.
Ίχνη διαμονής αστέγων στο εσωτερικό...
Εδώ φαίνεται χαρακτηριστικά η λαξευμένη δίρριχτη οροφή
Έξοδος
Θρύλοι ήθελαν
τους θαλάμους αυτούς, που τους αποκαλούσαν σπηλιές, να επικοινωνούν με τη «Σπηλιά του Γέρου» και τις αίθουσες της
«Φυλακής του Σωκράτη» που βρίσκονται στο γειτονικό λόφο του Φιλοπάππου. Έλεγαν
επίσης ότι ξεκινούν από την Ακρόπολη, ή ότι είναι συνέχεια των στοών που ένα
μέρος τους φαίνεται και σήμερα εκεί που τελειώνει η Γ. Κολοκοτρώνη στην πλατεία
Μερκούρη. Φυσικά καμία συνέχεια δεν
υπάρχει -τουλάχιστον σήμερα- στο εσωτερικό των θαλάμων, ούτε και μοιάζει να
υπήρχε κάποτε.
Κείμενο, φωτογραφίες: Παναγιώτης Δευτεραίος
Δραστηριότητα: αστική σπηλαιολογία (urban speleology)
Συμμετείχαν: Γεωργία Μπουρμπούλη, Παναγιώτης Δευτεραίος
Πληροφορίες κειμένου:
Ελευθέριος Σκιαδάς (Ο Μικρός Ρωμηός)
Γιάννης
Καιροφύλας, Τοπωνύμια της Αθήνας, του Πειραιά και περιχώρων, Αθήνα 1995
Βασίλης Στάμος, Υπόγεια Αθήνα; Η συνομωσία ενός μύθου, Αθήνα 2003
Βασίλης Στάμος, Υπόγεια Αθήνα; Η συνομωσία ενός μύθου, Αθήνα 2003
Πηγή: ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
1 σχόλια:
Έχω γεννηθεί εκεί δίπλα, στην οδό Αρκάδων. Από μικρό παιδί, πριν από έξι δεκαετίες, ακούω ότι το λαξεμένο στόμιο της σπηλιάς "του Ανδριόπουλου" που βρίσκεται στην πλατεία Μερκούρη (τώρα έχει κτιστεί) έβγαζε στο στόμιο της οδού Κοίλης όπου και το άλλοτε Δημοτικό σχολείο της "Κυρα-Μαρίας". Μία από τις "αποδείξεις" για τον εν λόγω ισχυρισμό είναι και το γεγονος ότι μια μαύρη γάτα μπήκε στη σπηλιά του Ανδριόπου και βγήκε στην οδό Κοίλης.
Δημοσίευση σχολίου