Αναρτήσεις
Ένα
ακόμη σπήλαιο της πόλης που επιβαρύνθηκε
-ιδιαιτέρως λόγω αστικών δραστηριοτήτων
κατά το παρελθόν- με σημαντικές πληγές
από εκρήξεις παρακείμενων λατομείων,
ενώ χρησιμοποιήθηκε και ως αποδέκτης
λυμάτων... Σήμερα, 30 χρόνια μετά, είναι
πια εντελώς καθαρό, αλλά με ολοφάνερα
τα σημάδια της καταστροφής στο εσωτερικό
του: αποκομμένοι σταλακτιτικοί όγκοι
και ιδιαίτεροι χρωματισμοί στα τοιχώματα,
αποτελούν ανεξίτηλες πινελιές των
ανθρώπινων παρέμβασεων στο έργο της
φύσης.
Το
σπηλαιοβάραθρο με το αρβανίτικο όνομα
"Χόνι Λάγκι" βρίσκεται στους βορειοδυτικούς
πρόποδες του υψώματος Μερέντα στο
Μαρκόπουλο, σε υψόμετρο 120 περίπου
μέτρων, στην πλαγιά που σήμερα είναι
κατεστραμμένη από τα λατομεία Μαρκοπούλου.
Στην ίδια τοποθεσία βρισκόταν ο αρχαίος
δήμος Μυρρινούς, το όνομα του οποίου
προέκυψε από τις πολλές μυρτιές (μυρρίνες
ή μυρσίνες) που υπήρχαν στην περιοχή.
Είναι ένα από τα βαθύτερα βάραθρα της
Αττικής, με διαδοχικά επίπεδα και
αίθουσες που επικοινωνούν με επικλινείς
διαδρόμους και στενά περάσματα.
Χάρτης του όρους Μερέντα με τη θέση του βαράθρου και των λατομείων
Διαθέτει
αξιόλογο σταλακτιτικό διάκοσμο, αλλά
όχι σε μεγάλη έκταση σχετικά και με το
μέγεθός του. Αρχικά, εξερευνήθηκε από
μέλη της Ελληνικής Σπηλαιολογικής
Εταιρείας κατά το διάστημα 1962-1964, οπότε και
χαρτογραφήθηκε. Λεπτομερής αναφορά
υπάρχει στο Δελτίο της Ε.Σ.Ε. (Τόμος VIII,τεύχος 3) Ιουλίου-Αυγούστου-Σεπτεμβρίου1965 (βλέπε και Παράρτημα 1). Εδώ παρουσιάζεται μια σύγχρονη
αποτύπωση (χαρτογράφηση Φ.Ο.Σ.) κατά την
οποία το μέγιστο βάθος φτάνει τα 72 μέτρα. Επιπλέον, υπάρχει και μια στενή κατακόρυφη
συνέχεια προς τα κάτω, που ξεκινά από ένα σημείο του
πυθμένα.
Μπαίνοντας, η δεξιά διαδρομή καταλήγει στο βαθύτερο σημείο του σπηλαίου
Είσοδος
Κατεβαίνοντας
"Σπηλαιολογικές ιεροτελεστίες της Μερέντας", στο στενό πέρασμα του πρώτου επιπέδου.
Η κάθοδος προς το επόμενο επίπεδο
Συναντάμε τα πρώτα ίχνη σταλακτιτών...
Η κατάβαση συνεχιζεται σε συνεχόμενες επικλινείς επιφάνειες
Πιο κάτω αρχίζει να εμφανίζεται αξιόλογος σταλακτιτικός διάκοσμος
Το τελευταίο κατέβασμα προς τον πυθμένα (αριστερή διαδρομή, βλ. χάρτη)
Το σκοινί, δεμένο πάνω σε σταλαγμιτικό υλικό
Στενό πέρασμα λίγο πριν τον πυθμένα
Το
Χόνι Λάγκι μπορεί να χαρακτηριστεί
σπήλαιο της πόλης, καθώς βρίσκεται κοντά
σε αστικές δραστηριότητες, που όμως
συμβάλλουν στην καταστροφή του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το
γεγονός ότι κατά τη δεκαετία του 1980,
είχε γίνει ο αποδέκτης των βοθρολυμάτων
της περιοχής, καθώς τα βυτιοφόρα που
έφταναν ως το στόμιο χρησιμοποιώντας
έναν χωματόδρομο (ίχνη του οποίου
σώζονται και σήμερα), άδειαζαν παράνομα
το περιεχόμενό τους στο εσωτερικό του.
Η διαδικασία αυτή ευτυχώς σταμάτησε
πριν από αρκετά χρόνια, με παρέμβαση
του Δήμου Μαρκοπούλου, ενώ τοποθετήθηκε
και περίφραξη στην τοποθεσία της εισόδου.
Σήμερα το σπηλαιοβάραθρο είναι 100%
καθαρό, καθώς φαίνεται ότι τα λύματα
έβρισκαν διέξοδο μέσω των εδαφικών
στρωμάτων και προφανώς ταυτόχρονα με
την κίνηση του νερού, με αποτέλεσμα να
μετακινηθούν προς μεγαλύτερο βάθος, ή
προς τη θάλασσα. Ενδεχομένως το σπήλαιο
να λειτουργεί εν μέρει ως καταβόθρα,
καθώς βρίσκεται στους πρόποδες του
όρους, και στον πυθμένα του υπάρχει
αρκετή υγρασία (λάσπη). Εάν όχι, τότε
συγκεντρώνει οπωσδήποτε υπόγεια νερά
που κατεισδύουν μέσω των στρωμάτων στο
εσωτερικό.
Σκουρόχρωμες αποχρώσεις, πιθανόν κατάλοιπα των λυμάτων
Ένας εντυπωσιακού ύψους λεπτός σταλαγμίτης "μονόκερως"
Αποκομμένος από τις εκρήξεις όγκος: τα ίχνη της καταστροφής
Ο
πλουσιότερος διάκοσμος βρίσκεται σε
ευρύχωρη αίθουσα στο μέγιστο αναφερόμενο
βάθος, και έχει δεχτεί καταστροφές από
τις εκρήξεις των παρακείμενων λατομείων,
για τα οποία τα τελευταία χρόνια κινούνται
διαδικασίες ώστε να σταματήσει η
λειτουργία τους. Συγκεκριμένα, από
αναφορές στον τύπο, προκύπτει ότι «στο
πρώην λατομείο της “Ελληνικά Λατομεία”
η δημοτική αρχή και η πολιτεία δείχνει
περίεργη ανοχή, ενώ δεν ισχύει το ίδιο
με το γειτονικό λατομείο της εταιρείας
“Αφοί Σταύρου”. Τον Μάρτιο του 2012 οι
Ελεγκτές Περιβάλλοντος έκαναν έφοδο
στο λατομείο αυτό και προχώρησαν στην
κατάσχεση μηχανημάτων και εγκαταστάσεων.
Από τότε ο συγκεκριμένος χώρος φυλάσσεται
καθημερινά από περιπολικό του τοπικού
αστυνομικού τμήματος, ενώ στο γειτονικό
λατομείο δεν εστάλη ποτέ αστυνομική
δύναμη». Το λατομείο Σταύρου είναι αυτό
με το οποίο συνορεύει η τοποθεσία όπου
βρίσκεται και η είσοδος του βαράθρου.
Τα ίχνη της καταστροφής είναι ολοφάνερα
Η ομορφία του σκηνικού όμως παραμένει
Σημειώσεις στα τοιχώματα (61, 30), πιθανώς από τη χαρτογράφηση
Εδώ, περνάμε (χωρίς σχοινί πια) στην τελευταία "αίθουσα" του σπηλαίου
Άνοδος
Θρύλοι και αρχαιολογία
Ένα
χιλιόμετρο βορειοδυτικά της εισόδου
βρίσκεται ο λόφος της Λιάδας, και στην κορυφή
του ο δεύτερος Φράγκικος
πύργος - βίγλα στην περιοχή του Μαρκοπούλου,
κτισμένος από τους Βουργούνδιους De La
Roche. Είναι σε αρκετά καλή κατάσταση,
χωρίς όμως τις πολεμίστρες του, οι οποίες
χρησιμοποιήθηκαν σαν οικοδομικό υλικό
τον προηγούμενο αιώνα. Ένας παλιός
θρύλος της περιοχής αναφέρει ότι από
το εσωτερικό του σπηλαίου υπήρχε υπόγεια
δίοδος προς το πηγάδι που υπάρχει δίπλα
στον πύργο της Λιάδας. Όμως, η εξερεύνηση
του σπηλαιοβαράθρου απέδειξε το αντίθετο,
ενώ το πηγάδι αναφέρεται ως ρηχό. Επίσης,
μια δημοσίευση του 1953 για το βάραθρο
της Λιάδας βάθους 55 μέτρων, προφανώς
αναφέρεται στο ίδιο το Χόνι Λάγκι.
Το
σπήλαιο αποτελείται από δύο κύριους
κλάδους
από τους οποίους επισκεφτήκαμε τον
δεξιό και βαθύτερο, με την ομάδα του
τελευταίου σεμιναρίου (2014) της Ε.Σ.Ε. Και
στους δύο κλάδους, κατά το παρελθόν,
βρέθηκαν θραύσματα από αγγεία, όπως και
κατά μήκος των διαδρόμων, που μαρτυρούν
τη χρήση του σπηλαίου κατά την αρχαιότητα.
Επίσης, σε ένα σημείο είχαν ανακαλυφθεί
και ανθρώπινα οστά. Όλα τα παραπάνω
δημιουργούν μια εύλογη απορία, πώς
δηλαδή οι άνθρωποι τότε κατέβαιναν στο
επικίνδυνα επικλινές εσωτερικό του
βαράθρου, αλλά αυτό λύνεται εύκολα αν
σκεφτούμε τη χρήση κάποιου ελάχιστου
τεχνικού εξοπλισμού της εποχής, ή πιο
ακραία, την παρουσία διαφορετικής
εισόδου στο μακρινό παρελθόν.
Διαβάστε περισσότερα για άλλες περιπτώσεις σπηλαίων της πόλης, τα οποία έχουν επίσης υποστεί καταστροφές ή σχετίζονται με παρόμοιες αστικές δραστηριότητες (λατομεία, λύματα, κ.λπ.)
Παράρτημα 1: Η αναλύτική περιγραφή του σπηλαίου στο Δελτίο της Ε.Σ.Ε.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Παράρτημα 2: Η δράση του σεμιναρίου Α΄ βαθμού της Ε.Σ.Ε. για το 2014
Η επίσκεψη στο Χόνι Λάγκι ήταν η τελευταία για το 2014 του σεμιναρίου της Ε.Σ.Ε. και η 10η κατά σειρά ομαδική εκπαιδευτική επίσκεψη κάθετης σπηλαιολογίας σε πραγματικό πεδίο. Κλείνοντας η χρονιά αυτή, ευχόμαστε στους νέους σπηλαιολόγους, το 2015 να επιφυλάσσει περισσότερες υπόγειες εξερευνήσεις και νέες περιπέτειες για όλους. Τον κατάλογο που ακολουθεί επιμελήθηκε ο φίλος Θεολόγος Τσαλίκογλου (μέλος του Δ.Σ. της Ε.Σ.Ε.), ο οποίος και συντόνισε στην πλειοψηφία τους τις παρακάτω δραστηριότητες, με την υποστήριξη των εκπαιδευτών Π. Γεωργόπουλου, Ν. Χαρίτου, Μ. Μπενέζη, Γ. Αγγελόπουλου και των υπολοίπων μελών και φίλων.
23-03-2014
Σπήλαιο Αφαίας (πρώτη επαφή με οριζόντιο σπήλαιο)
Υπεύθυνοι:
Άλκης Πετράκης, Παύλος Καδδάς
Ομάδα
Υποστήριξης: Νατάσα Κατσέλη, Γιώργος
Κοντόσταβλος, Αλίκη Κονσολάκη, Κωνσταντίνα
Παπαδέα
30-03-2014
Οικοδομή Παπάγου (εισαγωγικό μάθημα κάθετης σπηλ/γίας)
Υπεύθυνοι:
Πάνος Γεωργόπουλος, Θεολόγος Τσαλίκογλου
Ομάδα
Υποστήριξης: Αλέξανδρος Τσεκούρας, Παναγιώτης Δευτεραίος, Γιώργος Κοντόσταβλος,
Αλίκη Κονσολάκη, Κωνσταντίνα Παπαδέα,
Γεωργία Μπουρμπούλη, Θωμάς Λαμπρακόπουλος
05-04-2014
Πεδίο Καράβι Καισαριανής (κάθετη σπηλαιολογία 1)
Υπεύθυνοι:
Γιώργος Αγγελόπουλος, Στέφανος
Παπαπολυμέρου
Ομάδα
Υποστήριξης: Θεολόγος Τσαλίκογλου,
Κωνσταντίνα Παπαδέα, Σπύρος Ζάνιας.
12-04-2014
Σπήλαιο Νυμφόληπτου (μάθημα χαρτογράφησης)
Υπεύθυνος:
Ευάγγελος Τσίμπανης
03-05-2014
Βάραθρο Συκιά Βάρης (κάθετη σπηλαιολογία 2)
Υπεύθυνοι:
Γεράσιμος Μπενέζης, Θεολόγος Τσαλίκογλου
Ομάδα
Υποστήριξης: Παναγιώτης Δευτεραίος,
Αλέξανδρος Τσεκούρας, Στέφανος
Παπαπολυμέρου, Γιάννης Γεωργιάδης,
Γιάννης Τσακανίκας, Γιώργος Κοντόσταβλος
11-05-2014
Βάραθρο Μονής Αστερίου (κάθετη σπηλαιολογία 3)
Υπεύθυνοι:
Γεράσιμος Μπενέζης, Θεολόγος Τσαλίκογλου
Ομάδα
Υποστήριξης: Παύλος Καδδάς, Θωμάς
Λαμπρακόπουλος
17-05-2014 Αδριάνειο
Υδραγωγείο (φρέαρ-σήραγγα) (κάθετη σπηλ/γία 4)
Υπεύθυνοι:
Παναγιώτης Δευτεραίος, Πάνος Γεωργόπουλος
Ομάδα
Υποστήριξης: Θεολόγος Τσαλίκογλου,
Θωμάς Λαμπρακόπουλος
24-05-2014
Βάραθρο Προφήτη Ηλία Τερψιθέας (κάθετη σπηλαιολογία 5)
Υπεύθυνοι:
Θεολόγος Τσαλίκογλου, Γιώργος Κοντόσταβλος
Ομάδα
Υποστήριξης: Παύλος Καδδάς, Κωνσταντίνα
Παπαδέα
01-06-2014
Βάραθρο Γερμανικό Βουλιαγμένης (κάθετη σπηλαιολογία 6)
Υπεύθυνοι:
Νίκος Χαρίτος, Γιώργος Κοντόσταβλος
Ομάδα
Υποστήριξης: Αλίκη Κονσολάκη, Θεολόγος
Τσαλίκογλου, Βασίλης Στεργίου, Παύλος
Καδδάς, Κωνσταντίνα Παπαδέα.
08-06-2014
Βάραθρο Κορυφογραμμής Υμηττού (κάθετη σπηλαιολογία 7)
Υπεύθυνοι:
Παναγιώτης Δευτεραίος, Θεολόγος
Τσαλίκογλου
Ομάδα
Υποστήριξης: Αλίκη Κονσολάκη, Γιώργος
Κοντόσταυλος
15-06-2014
Οικοδομή Παπάγου (εκπαίδευση-εξάσκηση)
Υπεύθυνοι:
Αλέξανδρος Τσεκούρας, Αλίκη Κονσολάκη
Ομάδα
Υποστήριξης: Γιώργος Κοντόσταβλος,
Θεολόγος Τσαλίκογλου
21-09-2014
Ωραίο της Πεντέλης – Σπήλαιο του Νταβέλη
Ομαδική επίσκεψη
05-10-2014
Βάραθρο Αποστολικό Υμηττού (κάθετη σπηλαιολογία 8)
Υπεύθυνοι:
Αλίκη Κονσολάκη, Θεολόγος Τσαλίκογλου
Ομάδα
Υποστήριξης: Παύλος Καδδάς, Κωνσταντίνα
Παπαδέα
12-10-2014
Σπήλαιο Λόρδου Βύρωνα Κερατέας (οριζόντιο)
Υπεύθυνοι:
Θεολόγος Τσαλίκογλου, Γιώργος Κοντόσταβλος,
Αλίκη Κονσολάκη
16-11-2014
Οικοδομή Παπάγου (εκπαίδευση-εξάσκηση)
Υπεύθυνοι:
Παναγιώτης Δευτεραίος, Κωνσταντίνα
Παπαδέα
Ομάδα
Yποστήριξης: Αλέξανδρος
Τσεκούρας, Θεολόγος Τσαλίκογλου, Άλκης
Πετράκης, Παύλος Καδδάς
23-11-2014
Βάραθρο Αντώνοφ (Ωραίο της Βάρης) (κάθετη σπηλ/γία 9)
Υπεύθυνοι:
Θεολόγος Τσαλίκογλου, Παναγιώτης
Δευτεραίος, Παύλος Καδδάς
07-12-2014
Βάραθρο Χόνι Λάγκι (Μερέντα) (κάθετη σπηλαιολογία 10)
Υπεύθυνοι:
Θεολόγος Τσαλίκογλου, Παναγιώτης
Δευτεραίος, Αλίκη
Κονσολάκη
Κείμενο, φωτογραφίες: Παναγιώτης Δευτεραίος
Δραστηριότητα: κάθετη σπηλαιολογία
Πληροφορίες κειμένου:
Νίκος
Νέζης, Τα βουνά της Αττικής, Αθήνα 1983
Για τα λατομεία του Μαρκόπουλου: εδώ
Πηγή: ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου