.JPG)
Αναρτήσεις
Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος Επιστημονικής και Αθλητικής Σπηλαιολογίας της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας τα τέσσερα τελευταία χρόνια, πραγματοποιείται σε ετήσια βάση το μάθημα “Εξερεύνηση και μελέτη τεχνητών υπογείων στοών και φρεάτων”, κατά το οποίο πραγματοποιούνται επισκέψεις σε υπόγειες στοές μεταλλείων ή και άλλων υπόγειων τεχνικών έργων.
Ας ξεκινήσουμε όμως από μια μικρή κατατοπιστική ιστορική αναδρομή, πριν περάσουμε στη δράση!
Τα αρχαιότερα μεταλλεία της Αττικής
Η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή της Λαυρεωτικής χρονολογείται από το 3000 π.Χ., (ίχνη εξορύξεως χαλκού στην περιοχή του Θορικού) αλλά η συστηματική εκμετάλλευσή τους αρχίζει με τη γέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας το 508 π.Χ. Τα μεταλλεία του Λαυρίου υπήρξαν η κύρια πηγή πλούτου της Αθήνας κατά την κλασική εποχή (5ος και 4ος π.Χ. Αιώνας) που βασίστηκε στην εξαγωγή του αργύρου από την εξόρυξη κοιτασμάτων μολύβδου, όπως θειούχος μόλυβδος (γαληνίτης) ή οξειδωμένος μόλυβδος, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην ευημερία της πόλης των Αθηνών. Το μετάλλευμα εξορυσσόταν με διάνοιξη στοών μικρής διατομής (50-70 cm) αρχικά μέσα από την επαφή των ανώτερων γεωλογικών στρωμάτων σχιστολίθου και μαρμάρου, όπου εντοπίστηκε για πρώτη φορά κατά τη λατόμευση μαρμάρου για την κατασκευή των μυκηναϊκών θολώτών τάφων που υπάρχουν στον λόφο Βελατούρι του αρχαίου δήμου Θορικού.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο
Από τον αρχαίο δήμο σήμερα σώζονται το θέατρο (το αρχαιότερο της Ελλάδας - 6ου αι.π. Χ.), μέρη του οικισμού και των εγκαταστάσεων όπου γινόταν η επεξεργασία των μετάλλων (πλυντήρια), ένας τετράγωνος πύργος του 4ου αιώνα π.Χ., τα νεκροταφεία, και το ιερό της Δήμητρας και της κόρης (Περσεφονη).
 |
| Το θέατρο του Θορικού και ο λόφος Βελατούρι |
 |
| Αρχαίο πλυντήριο μεταλλεύματος εντός του αρχαιολογικού χώρου |
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ακριβώς νότια της ορχήστρας του θεάτρου και σύγχρονα με αυτό, δημιουργήθηκε ένα νεκροταφείο που ήταν σε χρήση από τον 6ο αι. π.Χ. έως τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Στη δυτική πλαγιά του λόφου οι περισσότεροι τάφοι χρονολογούνται από τη γεωμετρική (1100 - 700 π.Χ.) και αρχαϊκή (700 - 480 π.Χ.) περίοδο, ενώ λιγότερες είναι οι ταφές των μέσων του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. Στη νότια πλαγιά οι τάφοι που χρονολογούνται στον 7ο, 6ο και 4ο αι. π.Χ. ανήκαν σε νεαρά άτομα και παιδιά, ενώ στη βόρεια του θεάτρου βρέθηκαν τάφοι του 8ου - 7ου αι. π.Χ.
Σπίτια, εργαστήρια και στοές γύρω από το θέατρο, αποτελούν έναν οικισμό και δείχνουν την πυκνότητα της κατοίκησης και την ποικιλία των δραστηριοτήτων των αρχαίων κατοίκων του Θορικού. Οι εργάτες έσκαβαν τις στοές χειρωνακτικά, χρησιμοποιώντας σφυρί και καλέμι, υπό το φως λυχναριών που διαρκούσε όσο και η βάρδια τους. Η υποστύλωση των σηράγγων γινόταν είτε αφήνοντας φυσικές κολόνες από τον ίδιο τον βράχο, είτε με ξερολιθιές χτισμένες από τα υπολείμματα των εξορύξεων. Η αφαίρεση των υποστυλωμάτων απαγορευόταν, και τιμωρούταν με τη θανατική ποινή.
 |
| Είσοδος υπόγειας στοάς εντός του αρχαιολογικού χώρου |
 |
Κατά τη σύγχρονη εποχή, χρησιμοποιήθηκαν και ξύλινα υποστυλώματα
|
 |
| Τυπική διατομή αρχαίας στοάς εξόρυξης κοντά στο θέατρο Θορικού |
Τα σύγχρονα μεταλλεία του Λαυρίου
Κατά τη σύγχρονη εποχή, λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση, στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος γεννιέται η ιδέα της επαναλειτουργίας των αρχαίων μεταλλείων. Η πρώτη προσπάθεια εκμετάλλευσης των αρχαίων σκωρίων (υπολείμματα των εξορύξεων) έγινε όταν μετά από μελέτη του ορυκτολόγου Ανδρέα Κορδέλλα, ο Ιταλός Ι. Β. Serpieri, του οποίου η οικογένεια ήδη ασχολείτο με παρόμοιες εργασίες εκμετάλλευσης σκωρίας ρωμαϊκής εποχής ορυχείων στο Κάλιαρι της Σαρδηνίας, δραστηριοποίησε το 1864 χωρίς σαφή άδεια εκμετάλλευσης από το ελληνικό κράτος στο Λαύριο την εταιρεία "Roux - Serpieri - Fressynet C.E." με δικά του κεφάλαια αλλά και με συμμετοχή του γαλλικού τραπεζικού οίκου "I. Roux-Fressynet". Έτσι, το 1865, μετά από τόσους αιώνες, παράγεται στο Λαύριο και πάλι ο αργυρούχος μόλυβδος, ενώ το 1869 κατασκευάζεται και η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή που εξυπηρετούσε τη μεταφορά των μεταλλευμάτων. Το 1873 με παρέμβαση του Ανδρέα Συγγρού, ο οποίος αγόρασε τις μετοχές της πρώτης εταιρείας του Serpieri, ξεκίνησε η νόμιμη εκμετάλλευση των σκωρίων και των εκβολάδων (αρχαία απορρίμματα) πλέον από την Ελληνική Εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρίου. Το 1875 ο Serpieri ίδρυσε τη νέα Γαλλική Εταιρεία Μεταλλέιων Λαυρίου (Compagnie Francaise des Mines du Laurium), ξεκινώντας την υπόγεια εκμετάλλευση της σύγχρονης εποχής με μεταλλεία που διεύρυναν τις αρχαίες στοές και τα μεταλλευτικά φρέατα, ιδρύοντας νέο μεταλλουργικό εργοστάσιο κοντά στον αρχαίο μεταλλευτικό οικισμό του Θορικού στη θέση "Κυπριανός".
 |
| Η είσοδος του κεντρικού μεταλλείου Serpieri |
 |
| Τα 5 επίπεδα του κεντρικού μεταλλείου, όπως τα είδαμε στο μουσείο μεταλλευτικής ιστορίας του Δ. Συρίγου στον Άγιο Κωνσταντίνο |
Η ανάπτυξη του μικρού οικισμού του Λαυρίου ευνοήθηκε από τη δραστηριότητα της Ελληνικής και της Γαλλικής Εταιρείας. Μάλιστα ο οικισμός της Καμάριζας (Αγ. Κωνσταντίνος) χτίστηκε εξαρχής από τους εργάτες των μεταλλείων κατά τα τέλη του 1880, και αναπτύχθηκε γύρω από το κεντρικό φρέαρ της εταιρείας του Serpieri. Τότε όμως εμφανίζεται η πρώτη σοβαρή κρίση: οι τιμές του μολύβδου πέφτουν διεθνώς και οι δυο εταιρείες αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση, ενώ το βασικό πλήγμα και στις δύο το επέφερε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι δύο εταιρείες όμως, παρόλο που ιδρύθηκαν την ίδια εποχή, δεν είχαν την ίδια πορεία: το 1917 η Ελληνική Εταιρεία, όταν εξαντλείται το προς εκμετάλλευση υλικό, σταματά τις εργασίες της και το 1930 εκποιεί (πουλά) τις εγκαταστάσεις της. Αντίθετα, η Γαλλική εταιρεία επιζεί και από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και τη δεκαετία του 1950 αρχίζει και πάλι η εντατική εκμετάλλευση των σκωριών, των εκβολάδων και των μεταλλείων. Η εταιρεία, ωστόσο, αναγκάστηκε να διακόψει τις δραστηριότητές της το 1982, ως συνέπεια της αποβιομηχάνισης που επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα τη δεκαετία του '80. Τότε δημιουργήθηκε στη θέση της η κρατική εταιρεία ΕΜΜΕΛ (Ελληνική Μεταλλευτική Μεταλλουργική Εταιρία Λαυρίου) η οποία λειτούργησε με φθίνουσα πορεία περίπου έως το 1990. Το 1994 το εργοστάσιο της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου στον Κυπριανό αγοράστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο και παραχωρήθηκε στο ΕΜΠ το οποίο δημιούργησε εκεί το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.
Εξερεύνηση και μελέτη τεχνητών υπογείων στοών και φρεάτων (Σεμινάριο Ε.Σ.Ε. 2017)
Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος Επιστημονικής και Αθλητικής Σπηλαιολογίας για το έτος 2017 της ΕΣΕ, πραγματοποιήθηκε για 4η συνεχόμενη χρονιά το μάθημα “Εξερεύνηση και μελέτη τεχνητών υπογείων στοών και φρεάτων”, τόσο θεωρητικά στα γραφεία της ΕΣΕ, όσο και πρακτικά επί του πεδίου (20/5).
Στο θεωρητικό μάθημα (19/5), μεταξύ άλλων, απαριθμήθηκαν οι κατηγορίες αρχαίων και σύγχρονων τεχνητών υπόγειων κατασκευών με έμφαση στα υπόγεια υδραυλικά έργα, για τα οποία εξηγήθηκαν σημαντικές έννοιες σχετικές με τη λειτουργία τους αλλά και με τη σχέση τους με τα σπήλαια (όπως η υδρομάστευση), ενώ επίσης παρουσιάστηκαν αναλυτικά στοιχεία για την τεχνολογία και τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες των διαφορετικών τύπων των έργων ανά τους αιώνες. Αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά και αντιπροσωπευτικά παραδείγματα όλων των κατηγοριών των υπόγειων κατασκευών ανά τη χώρα (υδραγωγεία και δεξαμενές, υπόγεια ρέματα, μεταλλεία και υπόγεια λατομεία, καταφύγια, χώροι θρησκευτικού χαρακτήρα και στοές διαφυγής), επισημάνθηκαν οι ιδιαιτερότητες στα αρματώματα για την πρόσβαση σε κατακόρυφα φρέατα, οι κίνδυνοι και τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνονται κατά τις επισκέψεις σε αυτές, και τέλος το θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τη νόμιμη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται ανά περίπτωση (έκδοση αδειών από αρμόδιους φορείς). Οι βασικότερες από τις διαφάνειες του μαθήματος φαίνονται παρακάτω.
Εκπαιδευτική επίσκεψη στις στοές των μεταλλείων
Το πρακτικό μάθημα δε, σε συνέχεια του θεωρητικού, αναλώθηκε στο γνωστικό πεδίο των μεταλλευτικών υπόγειων κατασκευών, περιλαμβάνοντας επίσκεψη τόσο στο μουσείο (ιδιωτική συλλογή) μεταλλευτικής ιστορίας Δ. Συρίγου, όσο και στο εσωτερικό σηράγγων μεγάλου μεταλλευτικού συγκροτήματος της Λαυρεωτικής, στην ευρύτερη περιοχή νότια του Αγ. Κωνσταντίνου.
Ιδιωτική Συλλογή Μεταλλευτικής Ιστορίας Δ. Συρίγου
Μια καταπλητική συλλογή, ένα μουσείο φτιαγμένο με προσωπική φροντίδα, αγάπη και μεράκι "πάππου προς πάππου".
 |
| Δημήτρης Συρίγος και Γιάννης Λεονταρής |
 |
| ...ένα μουσείο φτιαγμένο με μεράκι πάππου προς πάππου! |
Επικοινωνία: Δ. Συρίγος, τηλ.:6937278666, email: metallhistory@yahoo.com
Στα έγκατα του μεταλλέιου
Το Σάββατο 20/5, η ομάδα των 17 εκπαιδευόμενων σπηλαιολόγων παρέμεινε στο εσωτερικό του μεταλλείου τουλάχιστον 6 ώρες υπό τη συνοδεία και τις οδηγίες των μελών της ΕΣΕ Παναγιώτη Δευτεραίου (Πολιτικός Μηχανικός), Σταυρούλας Καζάνα (Γεωλόγος Μηχανικός) και Αλέξανδρου Καζάνα (Μηχανολόγος Μηχανικός), και των φίλων σπηλαιολόγων Γιάννη Λεονταρή και Στέλιου Νέρη οι οποίοι διαθέτουν εμπειρία ετών στις επισκέψεις-εξερευνήσεις μεταλλευτικών στοών. Η όλη διαδικασία της επίσκεψης και “εξερεύνησης” τμήματος του μεταλλείου στάθηκε άκρως διδακτική για τους νέους σπηλαιολόγους, καθώς έμαθαν -εκτός από βασικά στοιχεία σχετικά με την ιστορία των εξορύξεων- πώς πρέπει να κινούνται και να συμπεριφέρονται σωστά κατά τη διάρκεια πολύωρων επισκέψεων σε δαιδαλώδη μεταλλεία (ή και σπήλαια), και πώς πρέπει να ενεργούν ώστε να προσανατολίζονται σχετικά με την κατεύθυνση προς την έξοδο. Ταυτόχρονα δοκιμάστηκαν στην κίνηση σε χαμηλά και στενά τμήματα σηράγγων αρχαίων εξορύξεων και εκπαιδεύτηκαν σε εναλλακτικές τεχνικές ανάβασης και κατάβασης μικρών κατακόρυφων περασμάτων που συναντώνται συχνά στα μεταλλεία, με χρήση ανεμόσκαλας και στατικής σκάλας με τη βοήθεια και εξασφαλισμένου σχοινιού, συγκριτικά με τη χρήση της κλασικής τεχνικής μονού σχοινιού.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης επισημάνθηκαν από τους εκπαιδευτές και φωτογραφήθηκαν από τους εκπαιδευόμενους συγκεκριμένα σημεία του ορυχείου όπου το νερό δημιουργεί λευκό σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο, και επίσης αναζητήθηκαν και εντοπίστηκαν θέσεις ορυκτών και κρυστάλλων.
Στην παρέα μας βρέθηκε κι ένας μικρός γατάκος που έσωσαν και υιοθέτησαν τα κορίτσια της ομάδας από ένα δέντρο και μας περίμενε μέχρι να βγούμε από το ορυχείο! [Μερικές από τις παρακάτω φωτογραφίες, είναι και από μια επίσκεψη στις 19/3].
 |
| Η Γεωργία Μπουρμπούλη στην είσοδο του μεταλλείου |
 |
| "Εμένα γιατί δεν μου είπατε να σβήσω το φως μου;" Π. Δευτεραίος |
 |
| Αλέξανδρος Καζάνας και Στέλιος Νέρης |
 |
| Στη διακλάδωση που οδηγεί προς ανώτερο επίπεδο στοών |
 |
| Ανάβαση στο ανώτερο επίπεδο (Γ. Λεονταρής) |
 |
| Ακολουθούν και οι υπόλοιποι |
 |
| Απομεινάρια αρχαίων διανοίξεων μέσα στο σύγχρονο μεταλλέιο |
 |
| Στεύη Καζάνα: η γεωλόγος της ομάδας μας |
 |
| Potis Potikas |
 |
| Κατάβαση πραγματοποιήθηκε και με τεχνική μονού σχοινιού... |
 |
| ...αλλά και με χρήση σχοινιού, ανεμόσκαλας και στατικής σκάλας. |
 |
| "Τώρα τι με κοιτάτε όλοι εσείς;; τι θέλετε απο μένα;;" |
 |
| "Αφού βρήκαμε και ανθρωπο-ταξί" ας φύγουμε!" |
Τέλος, πιστεύουμε πως οι επικρατούσες συνθήκες και το όλο κλίμα της συγκεκριμένης επίσκεψης (αλλά και των επισκέψεων σε μεταλλεία γενικότερα), βοήθησαν στο να βελτιωθούν οι σχέσεις των εκπαιδευόμενων ενισχύοντας τη συντροφικότητα, αλλά και να αναπτυχθούν μεταξύ τους ισχυρότεροι δεσμοί φιλίας.
Σεμινάριο Επιστημονικής και Αθλητικής Σπηλαιολογίας Ε.Σ.Ε. 22/5/2016
Στο περσινό σεμινάριο το αντίστοιχο μάθημα πραγματοποιήθηκε (ως 6ο πρακτικό μάθημα κάθετης σπηλαιολογίας) στα ορύγματα των παλαιών ορυχείων σιδηρομεταλλεύματος του Γραμματικού, υπό τις οδηγίες των Π.Δευτεραίου, Α. Τσεκούρα, Γ. Μπουρμπούλη, Ν. Γεωργίου, Κ. Παπαδέα, Θ Τσαλίκογλου, Σ. Αποσπόρη.
Παρά την απεργία των ΜΜΜ και τον βροχερό καιρό κατά την ημέρα του μαθήματος, όσοι καταφέραμε να μαζευτούμε, επισκεφτήκαμε τα "Αφανή Ορύγματα". Περισσότερα στοιχεία και ιστορικές πληροφορίες για το συγκεκριμένο μεταλλείο, που εξερευνήθηκε από τον ΣΠΕΛΕΟ (Σπηλαιολογικός Ελληνικός Εξερευνητικός Όμιλος), υπάρχουν στον παρακάτω σύνδεσμο
Πραγματοποιήθηκε επίσκεψη μιας πρώτης ομάδας σε οριζόντιο τμήμα στοών με κατάληξη στο εσωτερικό ανοικτού ορύγματος με τους Γ. Μπουρμπούλη, Ν. Γεωργίου, ενώ παράλληλα από άλλη ομάδα αρματώθηκε μία διαδρομή προς τον πυθμένα διαφορετικού ορύγματος, με σκοπό την κατάβαση των εκπαιδευόμενων σε συνολικό βάθος 40-50 m.
 |
| Γεωργία Μπουρμπούλη |
Στη συνέχεια ακολούθησε η επίσκεψη σε κατακόρυφο τμήμα του μεταλλέιου. Ως το πρώτο επίπεδο (20-25 m) η κατάβαση έγινε από ένα βαθύ και επικλινές αρχικό όρυγμα, με επίσκεψη και στις στοές που υπάρχουν εκεί. Για την κάθοδο στο επόμενο επίπεδο (άλλα τόσα περίπου μέτρα), στήθηκε μία γραμμή με βελτίωση των υφιστάμενων αγκυρώσεων από τους Α. Τσεκούρα, Θ Τσαλίκογλου, από την οποία πραγματοποιήθηκε η κίνηση των εκπαιδευόμενων.
Το επόμενο αυτό επίπεδο, στο οποίο υπάρχει κι άλλο σύστημα στοών-φρεάτων, επικοινωνεί και απ' ευθείας με την επιφάνεια μέσω μεγάλου φρέατος (αερισμού), ύψους 40 - 50 περίπου μέτρων προς τα επάνω, αλλά και βάθους 100 m προς τα κάτω! Φυσικά, δεν πραγματοποιήσαμε στο πλαίσιο του σεμιναρίου κατάβαση στο μεγάλο "πηγάδι", το οποίο αποτελούσε κεντρικό φρέαρ μετακινήσεων μεταλλεύματος και προσωπικού, και τέμνεται προς τα κάτω από ακόμη 7 (!) χαμηλότερα οριζόντια επίπεδα στοών εξόρυξης, τα οποία δεν έχουν εξερευνηθεί πλήρως, και διαθέτουν (κάποια από αυτά) και ράγες κίνησης βαγονέτων. Για την κατάβαση στο εσωτερικό του, υπάρχει στο τοίχωμα αρματωμένη τραβέρσα πρόσβασης, η οποία και δεν στήθηκε, για να κρατηθούμε ούτως ή άλλως σε απόσταση ασφαλείας.
Η αρχική κατάβαση προς το όρυγμα (Γ. Μπουρμπούλη)
 |
| Κάθοδος προς το πρώτο επίπεδο (Π. Δευτεραίος) |
 |
| Ότι απέμεινε από ένα μεταλλευτικό βαγονέτο |
 |
| Βελτίωση αρματώματος (Αλέξανδρος Τσεκούρας) |
 |
| Βελτίωση αρματώματος (Θεολόγος Τσαλίκογλου) |
 |
| Η Κωνσταντίνα Παπαδέα (κάτω) με την υπόλοιπη παρέα |
 |
| Κάθοδος προς το δεύτερο επίπεδο (Αλέξανδρος Τσεκούρας) |
 |
| Θεολόγος Τσαλίκογλου |
 |
| Σταύρος Αποσπόρης και Νίκος Γεωργίου |
 |
| Τοίχος παράλληλα με την κατάβαση προς το κάτω επίπεδο |
 |
| Το στόμιο του φρέατος βάθους 100 m |
 |
| Στοά στο κάτω επίπεδο, από το οποίο ξεκινάει και το βαθύ φρέαρ |
 |
| Ξαρμάτωμα (Ν. Γεωργίου και Θ. Τσαλίκογλου) |
ΚΙΝΔΥΝΟΙ-ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
[επισημάνθηκαν στους εκπαιδευόμενους πριν την επίσκεψη]
Όλη η περιοχή του μεταλλείου είναι διάσπαρτη από τεραστίων διαστάσεων ανοικτά ορύγματα, αλλά και από άλλα μικρότερα ΑΦΑΝΗ, όπως και ανοικτά στόμια φρεάτων μεγάλου βάθους. ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΣΤΕ ΑΤΑΚΤΑ ΚΑΙ ΑΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ, ΕΚΤΙΘΕΜΕΝΟΙ ΕΤΣΙ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΠΤΩΣΗΣ ΣΕ ΑΦΑΝΗ ΟΡΥΓΜΑΤΑ (ΟΠΩΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ ΚΑΙ Η ΠΙΝΑΚΙΔΑ). Αλλά και στο εσωτερικό του ορύγματος όπου θα κατέβουμε, η περιήγηση στις στοές, και όλες οι κινήσεις γενικότερα στους υπόγειους χώρους θα γίνουν συντονισμένα και ΠΑΝΤΟΤΕ ακολουθώντας τους εκπαιδευτές και τους βοηθούς, οι οποίοι θα καθοδηγούν την ομάδα. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΤΩΣΗΣ ΣΕ ΛΙΓΑ ΑΛΛΑ ΕΚΤΕΘΕΙΜΕΝΑ ΒΑΘΙΑ ΦΡΕΑΤΑ (ΜΕΧΡΙ 100 ΜΕΤΡΩΝ!) ΚΑΙ ΑΦΑΝΗ ΟΡΥΓΜΑΤΑ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ ΣΤΟΩΝ, ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΠΡΕΠΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΠΟΥ ΠΑΤΑΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ (ΚΥΡΙΟ, ΕΦΕΔΡΙΚΟ ΦΑΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ). ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΡΥΓΜΑ ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ Η ΜΕ ΟΜΑΔΑ, ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ.
ΟΔΗΓΙΕΣ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
[επισημάνθηκαν στους εκπαιδευόμενους πριν την επίσκεψη]
Παρά λοιπόν τους παραπάνω κινδύνους, οι οποίοι εκμηδενίζονται εφόσον κινηθούμε εφαρμόζοντας τους κανόνες ασφαλείας, το υπόγειο περιβάλλον του ορύγματος είναι εντυπωσιακό, και διαθέτει όμορφα στολισμένες σήραγγες, που ξεκινούν από τις αίθουσες, με διάκοσμο που δημιουργήθηκε από τη συνεχή ροή νερού στο εσωτερικό τους. Επειδή το περιβάλλον σε κάποια σημεία είναι υγρό, καλό θα ήταν να έχετε γαλότσες ή αδιάβροχα παπούτσια. Φροντίστε να ντυθείτε άκρως "σπηλαιολογικά", δηλαδή οπωσδήποτε με φόρμα (και σε καμιά περίπτωση με κοντομάνικο!), και να έχετε μαζί σας προσωπικό σακίδιο στο οποίο, εκτός από ξηρό φαγητό και νερό, θα πρέπει να έχετε και κάποιο επιπλέον ρούχο (κατά προτίμηση ισοθερμικό), καθώς στο βάθος του ορύγματος (περίπου στα -40 με 50 m από την επιφάνεια) η θερμοκρασία είνα χαμηλή, κατί που θα γίνει ιδιαίτερα αισθητό όταν θα αναμένουμε για την ανάβαση.
Περιγραφή και εικόνες από τις επισκέψεις του αντίστοιχου μαθήματος του Σεμιναρίου της ΕΣΕ των προηγούμενων ετών 2015 και 2014 (Μεταλλεία στα Γλυκά Νερά, Αδριάνειο Υδραγωγείο-Αχαρναί), αλλά και γενικότερα από διάφορες δράσεις της ομάδας μας, όπως και πληροφορίες για τη διοργάνωση εκδρομών που απευθύνονται προς το ευρύ κοινό στις περιοχές, τα μνημεία και τις στοές των μεταλλείων, μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Οι οργανωμένες εκδρομές στις τοποθεσίες των μεταλλείων, όπως στο Λαύριο (που υπάρχει στον παραπάνω σύνδεσμο) με επισκέψεις στα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου του Θορικού, στο βάραθρο Χάος, και στις υπόγειες στοές και αίθουσες ενός από τα μεγαλύτερα ορυχεία της Λαυρεωτικής, σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται με μοναδικό τρόπο από το επιτελείο του γραφείου της Τerra Incognita Travel, στο οποίο και συμμετέχει η ομάδα της Αστικής Σπηλαιολογίας. Αντίστοιχη εκδρομή πραγματοποιείται και στην περιοχή του Γραμματικού, περιλαμβάνοντας φυσικά επισκέψεις στις υπόγειες μεταλλευτικές σήραγγες και το εντυπωσιακό εσωτερικό περιβάλλον των ορυγμάτων του συγκροτήματος . Οι ημερομηνίες των εκδρομών ανακοινώνονται τακτικά στη σελίδα της Τerra Incognita Travel.
Βιβλιογραφία
Έγκυρες πληροφορίες για τις δύο περιοχές μεταλλευτικής δραστηριότητας της Αττικής που περιγράφτηκαν στην παρούσα ανάρτηση (Λαύριο, Γραμματικό) μπορείτε να βρείτε:
α) στο σύγγραμμα "ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΛΑΥΡΙΟ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟY" του οποίου συγγραφέας είναι ο Κωνσταντίνος Η. Κονοφάγος
β) στην υπό έκδοση μελέτη της Ζωής Γκοσμά- Καζαζάκη (επίτιμη γενική διευθύντρια του Υπ. Πολιτισμού) μέρος της οποίας που αναφέρθηκε στην ιστορία των μεταλλείων σιδήρου Γραμματικού στις οικονομικές παραμέτρους και τις κοινωνικές επιπτώσεις της λειτουργίας τους στην περιοχή, παρουσιάστηκε στην Ημερίδα «Στα ίχνη των ορυχείων της Αττικής», στις 9/10/2016 στο Γραμματικό.
Κείμενο, φωτογραφίες, διαφάνειες: Παναγιώτης Δευτεραίος
Πηγή: ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου