«...Κατεβαίνουμε με προσοχή τα στενά σκαλιά που οδηγούν στο υπόγειο. Πίσω από την κλειστή πόρτα, κατασκευασμένη από σουηδικό ξύλο, το οποίο έχει αντέξει στη φθορά των 74 χρόνων που έχουν περάσει από πάνω του, κρύβεται μια συγκλονιστική ιστορία. Μόλις ανοίγει, μας τυλίγει μια έντονη μυρωδιά υγρασίας. Προχωρώντας στον στενό διάδρομο περνάμε από την αίθουσα αναμονής και καταλήγουμε στον χώρο όπου γίνονταν τα χειρουργεία εκείνης της εποχής. Στους τοίχους του μικρού δωματίου ακόμη διακρίνονται συνθήματα γραμμένα στα γερμανικά, αλλά και ζωγραφιές που έκαναν οι Γερμανοί στρατιώτες.» (Νικολέττα Μπούκα)
Στις 13/11/2016 ένα δημοσίευμα της Ν. Μπούκα στην ηλεκτρονική εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (makthes.gr) μιλούσε για το κρυμμένο καταφύγιο των Γερμανών κάτω από το Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης "Γ. Γεννηματάς", προαναγγέλοντας τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια λειτουργίας του, κατά τις οποίες και άνοιξε το ξεχασμένο υπόγειο καταφύγιο για το κοινό (19-20/11).
Ο φίλος μας Θωμάς Κιναλής, στις 14/11 ενημερώνοντάς μας για την παραπάνω ανάρτηση, μας εμπιστεύθηκε ότι στις 17/11 που θα βρισκόταν στο νοσοκομείο, θα προσπαθούσε να επισκεφτεί το καταφύγιο... Την ημέρα εκείνη, μοιραζόταν ήδη μαζί μας τις φωτογραφίες του συνοδευμένες από την εξαιρετικά περιεκτική περιγραφή του, ειδικά πάνω στις λεπτομέρειες του εξοπλισμού του καταφυγίου, κάτι άλλωστε που το συνηθίζει και στις κατ' ιδίαν συζητήσεις μας. Δεν είχα λοιπόν, παρά να του ζητήσω να τα μοιραστεί και μαζί σας, παρουσιάζοντας στο ιστολόγιό μας το άρθρο που ακολουθεί. Ας το απολαύσουμε! (Παναγιώτης Δευτεραίος)
«Βρισκόμαστε στο καταφύγιο του νοσοκομείου "Γ. Γεννηματάς" της Θεσσαλονίκης, το οποίο κατασκεύασαν το 1942 οι Γερμανοί κατακτητές και το χρησιμοποιούσαν ως νοσοκομείο για να περιθάλπουν τους τραυματίες τους. Είναι χτισμένο από μπετόν και πλέγμα σιδήρου και αποτελεί μια γερή κατασκευή, αφού μέχρι σήμερα έχει αντέξει στο χρόνο και μόλις πριν κάποια χρόνια τα σιδερένια τμήματά του άρχισαν να διαβρώνονται. Διαθέτει δύο διόδους διαφυγής, μία που έβγαζε στην αυλή του "Γ. Γεννηματάς" και μία στο κτίριο όπου βρίσκονται σήμερα τα γραφεία της διοίκησης του νοσοκομείου. Εντύπωση, εξάλλου, προκαλεί ότι διέθετε κι έναν μεγάλο υπόγειο διάδρομο που ένωνε το "Γ. Γεννηματάς" με το νοσοκομείο "Άγιος Δημήτριος", ο οποίος με το πέρασμα των χρόνων και την απουσία συντήρησης έφραξε. Σήμερα το καταφύγιο χρησιμοποιείται ως αρχείο του νοσοκομείου και έχει μείνει να θυμίζει τη δύσκολη περίοδο της Κατοχής.» (Από το άρθρο της Ν. Μπούκα, στο οποίο διαβάζουμε επιπλέον και χρήσιμες πληροφορίες για τη μεγάλη ιστορία του νοσοκομείου).
 |
| Το σημερινό Γ.Ν.Θ. «Γ. Γεννηματάς» κατασκευάστηκε αρχικά ως τουρκικό διοικητήριο χωροφυλακής Θεσσαλονίκης. Μετά την απελευθέρωση, μετατράπηκε στο πρώτο νοσοκομείο της πόλης (1916) |
Περιγραφή του καταφυγίου
Μετά την κατάληψη της πόλης από τους Γερμανούς, επιτάχθηκε για δική τους χρήση, οπότε και έσκαψαν ώστε να φτιάξουν υπόγειο καταφύγιο με χειρουργείο και κρεβάτια νοσηλείας για τους στρατιώτες τους σε περίπτωση βομβαρδισμών.
 |
| Η μοναδική λειτουργική είσοδος του χειρουργικού τομέα |
 |
| Κατασκευαστική λεπτομέρεια του σκυροδέματος |
 |
| Διάδρομος μετά την είσοδο |
 |
| Πόρτες εισόδων |
 |
| Μασίφ ξύλο |
 |
| Μια από τις τουαλέτες |
 |
| Πλέον, στα υπόγεια είναι το αρχείο του νοσοκομείου |
 |
| Ανάμεσα στις κολόνες γινόταν περίδεση ή μικροχειρουργικές επεμβάσεις που δεν απαιτούσαν νάρκωση |
 |
| Ο χώρος έπαιρνε αέρα από φίλτρα σε κάθε αίθουσα και είχε ειδικό εξαερισμό όπως τα σύγχρονα νοσοκομεία (στήριγμα φίλτρου) |
Οι Γερμανοί δεν ανατίναξαν το καταφύγιο, είχαν αφήσει τα πάντα άθικτα, ακόμα και κορνίζες με τον Χίτλερ, κράνη, ξιφολόγχες... Αλλά "φρόντισαν" δικοί μας να τα ξηλώσουν και να πετάξουν ότι υπήρχε...
 |
| Διάδρομος που οδηγούσε στους θαλάμους των ασθενών, οι οποίοι μετά από ανακαίνιση γέμισαν μπάζα |
 |
| "S" διάδρομος προς άλλη έξοδο, σύγχρονο ρελέ ηλεκτρικό, και συρτάρι καινούργιο (τα μπάζα είναι από παλιά). Ο λόγος ύπαρξης των "S" είναι, αν έσκαγε βόμβα, να μην πήγαιναν τα αέρια κατευθείαν μέσα, αλλά να εκτονώνονταν. Αριστερά πάνω στο πατάρι υπήρχε βοηθητική γεννήτρια από τους Γερμανούς |
 |
| Εξαερισμός (σπασμένος) |
 |
| Προσέξτε την καμμένη λαστιχένια φλάντζα στην κάσα του κουφώματος, για να κλείνει αεροστεγώς η πόρτα |
 |
| Άλλη έξοδος εκτός χειρουργικού τομέα |
 |
| Προς τη χειρουργική αίθουσα με τις γερμανικές επιγραφές και σκίτσα |
Η αίθουσα του ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ
 |
| Ευθεία απέναντι, είναι η αποχέτευση για να ξεπλένουν τα αίματα. Δεξιά το ξύλο, είναι αυτό που πατούσε ο χειρούργος που χειρίζονταν την διαθερμία (καίει και σταματάει αιμορραγία με ρεύμα ) για να μην ακουμπάει στο πάτωμα και γειώνεται. |
Ο εξοπλισμός του χειρουργείου ξηλώθηκε μετά τον πόλεμο... Σε ένα αντίστοιχο παράδειγμα, στην Λέρο, υπάρχει η χειρουργική αίθουσα όπως ήταν τότε. Προσωπικά, δεν έχω επισκεφτεί το συγκεκριμένο χειρουργείο, όπως άλλα καταφύγια του νησιού, έχω δει όμως φωτό και είναι σε τούνελ δίπλα στο νοσοκομείο στο Λακκί.
 |
| Κουνούπι.. Πόλεμος (χημικός) μέσω (μολυσμένων) εντόμων; |
 |
| Διάβρωση του οπλισμού στην οροφή |
 |
| Ο δεξιός τοίχος: στρατιώτης με σύριγγα αριστερά (χημικός πόλεμος;) και στρατιώτης με όπλο-πολυβόλο δεξιά |
 |
| Το επάνω γράφει "είμαστε όλοι πολύ οπλισμένοι" ... |
 |
| Οι γερμανικές ζωγραφιές διατηρήθηκαν με μέριμνα κάποιου υπαλλήλου (!), που δεν άφησε να τις σβήσουν από τους τοίχους, μήπως και κάποτε αξιοποιηθούν... |
 |
| Ο αριστερός τοίχος |
 |
| Και άλλο ένα κουνούπι, και η διατηρημένη ηλεκτρική εγκατάσταση |
Επίλογος
Η κορύφωση των δράσεων για τα 100 χρόνια του «Γ. Γεννηματάς» πραγματοποιήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου στις 12.30 το μεσημέρι, στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου, με τίτλο εκδήλωσης «Το "Κεντρικό" νοσοκομείο της πόλης με ιστορία και ταυτότητα στο χθες, στο σήμερα και στο αύριο». Η όλη αύρα της διοργάνωσης αφήνει μια οπωσδήποτε γλυκιά γεύση στον χρόνο, γεννώντας ελπίδες που σχετίζονται με τη γενικότερη ιδέα της αξιοποίησης των παλιών καταφυγίων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κίνηση που ελπίζουμε να βλέπουμε να γίνεται όλο και πιο συχνά, σε όλο και περισσότερες πόλεις, αναδεικνύοντας τη σύγχρονη πολεμική ιστορία της Ελλάδας, μέσα από ζωντανές εικόνες.
Υ.Γ.: Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τον Θωμά Κιναλή, για την παρούσα έρευνα (Π.Δ.)
Κείμενο, λεζάντες, φωτογραφίες: Θωμάς Κιναλής
Επιμέλεια, πρόλογος, επίλογος: Παναγιώτης Δευτεραίος
Πληροφορίες: Δημοσιογραφικό συγκρότημα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Πηγή: ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
Αναρτήσεις
1 σχόλια:
To σχολιο με το κουνουπι εχει να κανει με τις απώλειες λογω ελονοσιας, λεει: Στη ζωη θα σου ερθει γρηγορα η αργα...αλλα οταν θα ερθει θα περασεις την Πυλη (κροατικη εκφραση).
Στο κατω σχεδιο με την ενεση λεει: Ολοι μας ειμαστε οπλισμενοι, δηλαδη εμεις οι γιατροι εχουμε φαρμακα, αλλα οι ανταρτες ειναι καλυτερα οπλισμενα και δειχνει ανταρτη με πολυβολο.
Δημοσίευση σχολίου