ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ. Από το Blogger.
RSS

Υπόγειες διαδρομές στην Αθήνα: διασχίζοντας τον υπόγειο Ιλισό!



   «...Είναι μια παράξενη γοητεία το να βρίσκεται κανείς κάτω από το δρόμο και να περπατάει μέσα σε υγρές σήραγγες, συναντώντας αμέτρητες διακλαδώσεις που δε γνωρίζει πού καταλήγουν, ενώ από πάνω του ακούει τα αυτοκίνητα να περνούν πατώντας τα βαριά μεταλλικά καπάκια των δρόμων και τις διάσπαρτες μαντεμένιες σχάρες, βλέποντάς τα όλα από μιαν άλλη “υποχθόνια” οπτική γωνία... Είναι ο κόσμος του βασιλείου των σκιών των μεγαλουπόλεων…»

Ο Ιλισός (ή παλιότερα Ειλισσός) ο αρχαιότερος ποταμός στο λεκανοπέδιο Αττικής, ήταν ένα από τα σημαντικότερα ποτάμια του λεκανοπεδίου κατά την αρχαιότητα, μαζί με τον Κηφισό. Πήγαζε από τις βορειοδυτικές πλαγιές του Υμηττού και κατέληγε στον Κηφισό, από τον οποίο είχε και λιγότερα νερά. Ο Πλάτωνας αποκαλεί τον Ιλισό, ο οποίος στέρευε το καλοκαίρι, «υδάτιον», παρ’ όλο που κατά περιόδους ήταν πλωτός. Πήρε το όνομά του από τον ημίθεο Ιλισσό, γιο του Ποσειδώνα και της Δήμητρας, που λατρευόταν σε ιερό κοντά στο λόφο του Αρδηττού. Ο ίδιος και η νύμφη Καλλιρόη παριστάνονταν στις γωνιές του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα. Στον ποταμό Ιλισό ήρθε για να ξαποστάσει ο άνεμος Βορέας, όταν αντελήφθη την όμορφη κόρη του Ερεχθέα Ωρείθυια, την οποία απήγαγε στο Σαρπηδόνιο ακρωτήριο της Θράκης, αρπάζοντάς τη στις μεγάλες πτέρυγές του. Επίσης, κάπου στις όχθες του Ιλισού λέγεται ότι φονεύθηκε ο Βασιλιάς της Αθήνας Κόδρος από τους Δωριείς.
Πέρα από τη μυθολογία όμως, ο Ιλισός με την πάροδο των χρόνων "φορτώθηκε" ένα "βαρύ" παρελθόν επεμβάσεων αλλά και μελετών που αφορούσαν στη θέση της κοίτης του, ενώ απέκτησε και μια μακρά ιστορία μυστηρίων!
Στις όχθες του τις “μυστικές”, το μήνα Ανθεστηριώνα (τέλη Φεβρουαρίου) οι υποψήφιοι για τα Ελευσίνια Μυστήρια μύστες υποβάλλονταν σε καθαρμούς στα ιερά νερά του. Στο σημείο δε που πλησίαζε τα τείχη της πόλης των Αθηνών το τοπίο ήταν ειδυλλιακό... Σχημάτιζε καταρράκτες, ενώ στις όχθες του υπήρχαν τα ιερά των θεοτήτων που λατρεύονταν τότε από τους Αθηναίους και άλλα δημόσια οικοδομήματα, μεταξύ των οποίων το Ολυμπιείο (Δίας), το Πύθιο (Απόλλων), το Παναθηναϊκό Στάδιο, το Ηρακλείο (Κυνόσαργες), κ.ά. Κατά τη γεωμετρική περίοδο (περίπου 950 – 700 π.Χ.) και κατά άλλες μεταγενέστερες περιόδους, η περιοχή χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο, ενώ κατά τη βυζαντινή περίοδο υπήρχε εκεί οικισμός βυρσοδεψών που χρησιμοποιούσαν τα νερά του ποταμού για την επεξεργασία των δερμάτων.
Η περιοχή εκείνη ήταν αυτή που σήμερα βρίσκεται απέναντι από το λόφο του Αρδηττού και το σημερινό Καλλιμάρμαρο. Τα νερά του Ιλισού ήταν καθαρά και κρυστάλλινα, και τα προσέφερε στους κατοίκους των γύρω περιοχών του ως πολύτιμο πόσιμο νερό και για να ποτίζουν τις καλλιέργειές τους... Σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει πλήρως. Ο Ιλισός μετατράπηκε από τους Αθηναίους σε υπόνομο που κυλάει κρυφά και υπόγεια σαν από ντροπή για τον ξεπεσμό του... Δεν προσφέρει πια τα νερά του στους ανθρώπους, αλλά οι άνθρωποι ρίχνουν τα βρώμικα νερά τους στην κοίτη του...

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

Τα δίδυμα υπόγεια Γερμανικά καταφύγια Βούλας & Γλυφάδας



«...Περισσότερο παράξενο όμως, ήταν ένα σκίτσο χαραγμένο με μολύβι στον τοίχο. Δεν ήταν ελληνικό, και αρχικά δεν κατάλαβα τη σημασία του...»

Ένα ακόμη παλαιό και άγνωστο υπόγειο έργο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπάρχει ξεχασμένο και εγκαταλειμμένο για χρόνια, στο υπέδαφος των νοτίων προαστίων του λεκανοπεδίου, στην περιοχή της Βούλας. Ένα γερμανικό καταφύγιο που μας θύμισε και τα άλλα που έχουμε κατά καιρούς επισκεφτεί, πάντα με σεβασμό και αγάπη προς τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, και με την επιθυμία να αναδεικνύονται τα σπουδαία αυτά μνημεία της, που τόσο άδικα το ελληνικό κράτος έχει ξεχάσει και εγκαταλείψει. Υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου, κατασκευασμένα είτε από την κυβέρνηση Μεταξά (δεκαετία ’30), είτε από τις δυνάμεις κατοχής αργότερα, υπάρχουν στην Αθήνα (Λυκαβηττός, Αρδηττός, Πολύγωνο, κ.α.), στον Πειραιά (Προφ. Ηλίας, Καστέλα, Δραπετσώνα, κ.α.), στα νότια προάστια (Ελληνικό, Βούλα, Γλυφάδα), στα βόρεια (Κηφισιά, Παπάγου, Ψυχικό), στο Σούνιο, στη Ραφήνα και γενικότερα θα λέγαμε παντού, και σε όλη την Ελλάδα! Εν καιρώ θα παρουσιάζουμε σε αυτό τον ιστότοπο όσα από αυτά μπορούμε, με την ελπίδα κάποτε να αξιοποιηθούν, πριν καταλήξουν να είναι …αρχαιολογικά μνημεία!

ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΘΕΜΑ: "διαβάστε περισσότερα"

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

Η λιμνούλα των Νυμφών στη σπηλιά του Νταβέλη

 

Το Σπήλαιο Νταβέλη ή Σπήλαιο Αμώμων (ή Σπήλαιο Πεντέλης) βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του όρους Πεντέλη, στην Αττική και σε υψόμετρο 720 μ., βορειοανατολικά του λεκανοπεδίου Αττικής. Βέβαια, έχει επικρατήσει η ονομασία «Σπηλιά του Νταβέλη», αν και η σχέση της με το λήσταρχο αμφισβητείται…
Για αιώνες η σπηλιά έγινε αντικείμενο ερευνών από διάφορους περιηγητές, ιστορικούς, τυχοδιώκτες, αρχαιολόγους, αλλά και στο κοντινό παρελθόν, αρκετοί ίσως να γνωρίζετε για τα "περίεργα" έργα που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’70 υπό κρατική συγκάλυψη και Νατοϊκή προστασία…
Αυτά όμως θα τα αναλύσουμε σε μια επόμενη ανάρτηση που θα ασχοληθούμε γενικά με την σπηλιά. Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε την λιμνούλα της σπηλιάς ή τη μυστική στέρνα όπως την αποκαλούσαν κάποιοι περιηγητές!
 
ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΘΕΜΑ: "διαβάστε περισσότερα" (κλικ κάτω αριστερά)

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

Τα Μεταλλεία Σιδήρου στο Γραμματικό (αφανή ορύγματα Α΄)

 
Βγαίνοντας από τον οικισμό του Γραμματικού στην επαρχιακή οδό Μαραθώνα Καπανδριτίου, μετά τη δεύτερη μεγάλη στροφή, στα δεξιά, ένας παλιός χωματόδρομος μας οδηγεί στην τοποθεσία των ορυγμάτων. Η προειδοποιητική πινακίδα ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΦΑΝΗ ΟΡΥΓΜΑΤΑ ΠΑΛΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ, “βάφτισε” τα ορύγματα «αφανή», αφού επικράτησε να αναφέρονται έτσι. Ο χαρακτηρισμός ΑΦΑΝΗ ανήκει στον προειδοποιητικό χαρακτήρα της πινακίδας, επειδή είναι πραγματικά επικίνδυνο να περπατά στην περιοχή κάποιος που δε γνωρίζει ότι υπάρχουν παντού τρύπες, πηγάδια και ορύγματα, πολλά από τα οποία είναι καλυμμένα με βλάστηση, εκτεθειμένος στον κίνδυνο να βρεθεί μέσα σε απρόσμενα βαθιά χάσματα.
Τα τελευταία χρόνια, είναι γνωστός ο αγώνας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του Γραμματικού κατά της εγκατάστασης ΧΥΤΑ στη συγκεκριμένη θέση. Βέβαια, κάποια από τα μεγάλα ανοικτά και βαθιά ορύγματα, έχουν χρησιμοποιηθεί κατά κόρον για πολλά χρόνια ως παράνομες χωματερές, δημιουργώντας σοβαρές εστίες μόλυνσης στο υπέδαφος και προφανώς και στον υδροφόρο ορίζοντα. Δεδομένου τώρα ότι η βόρεια είσοδος προσπέλασης για το ΧΥΤΑ Γραμματικού θα είναι δρόμος που πρέπει να κατασκευαστεί στην περιοχή των μεταλλείων, δημιουργείται προβληματισμός για την αντοχή του εδάφους από το οποίο θα διέρχονται ημερησίως βαριά φορτηγά αυτοκίνητα. Να σημειώσουμε επίσης ότι περίπου στα μέσα του 2010, ακριβώς στο χώρο κατασκευής του ΧΥΤΑ και ενώ οι εργασίες για την κατασκευή του έργου είχαν ολοκληρωθεί σε ποσοστό 40%, ήρθαν στο φως ίχνη οικισμού που χρονολογήθηκαν από το 3000 π.Χ. μέχρι και τα ύστερα βυζαντινά χρόνια!
 
ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΘΕΜΑ: "διαβάστε περισσότερα" (κλικ κάτω αριστερά)

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

Σούνιο: Καταφύγιο Νο 1 (1940)


Κατά τον τελευταίο πόλεμο, οι Ιταλοί και Γερμανοί κατακτητές, σε πάρα πολλές στρατηγικής σημασίας θέσεις της ελληνικής υπαίθρου, κατασκεύασαν διάφορα οχυρωματικά έργα για την καλύτερη προστασία τους. Στην περιοχή του Σουνίου, ανάμεσα στα επιφανειακά οχυρά, γύρω από το ναό του Ποσειδώνα, αλλά και προς τα ενδότερα, ένα από τα υπόγεια καταφύγια εκείνης της εποχής που σώζεται μέχρι σήμερα είναι αυτό, που πρόσφατα επισκεφτήκαμε και σας παρουσιάζουμε.
ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΘΕΜΑ: "διαβάστε περισσότερα"

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS